বিষয়বস্তুৰ তালিকা
“বীজাণু” শব্দটোৱে যিকোনো অণুজীৱক বুজায়, বিশেষকৈ ৰোগ সৃষ্টি কৰা অণুজীৱক। এই শ্ৰেণীত কিছুমান বিশেষ ভাইৰাছ, বেক্টেৰিয়া, আৰু ভেঁকুৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এই তিনিবিধ অণুজীৱৰ মাজত পাৰ্থক্য কি? ইহঁতে কি কি ৰোগ সৃষ্টি কৰে আৰু ইয়াৰ চিকিৎসা বেলেগ ধৰণে কৰিব লাগেনে? ভাইৰাছ, বেক্টেৰিয়া আৰু ভেঁকুৰে বহুতো জনাজাত ৰোগ সৃষ্টি কৰিব পাৰে হিচাপে ইয়াক বিভ্ৰান্ত কৰাটো সাধাৰণ কথা, কিন্তু ইহঁত নিগনি আৰু হাতীৰ দৰে বেলেগ। আকাৰ, গঠন, প্ৰজনন, গৃহস্থ আৰু প্ৰত্যেকৰে সৃষ্টি হোৱা ৰোগৰ ওপৰত চকু ফুৰালে এই বীজাণুবোৰৰ মাজত গুৰুত্বপূৰ্ণ পাৰ্থক্যৰ কথা বুজা যাব।
ভাইৰাছ
ভাইৰাছ অতি সৰু, সৰল জীৱ। আচলতে ইহঁত ইমানেই সৰু যে ইহঁতক কেৱল "ইলেক্ট্ৰন মাইক্ৰস্কোপ" নামৰ বিশেষ আৰু অতি শক্তিশালী মাইক্ৰস্কোপৰ সহায়তহে দেখা যায়। ইমান সহজ জীৱ যে কাৰিকৰীভাৱে জীৱ বুলিও গণ্য কৰা নহয়। সকলো জীৱৰ ছটা বৈশিষ্ট্য আছে:
– পৰিৱেশৰ লগত খাপ খোৱা
– কোষীয় গঠন
– শক্তি আহৰণৰ বাবে ইহঁতে ব্যৱহাৰ কৰা বিপাকীয় প্ৰক্ৰিয়া
– পৰিৱেশৰ প্ৰতি গতিৰ প্ৰতিক্ৰিয়া
– বৃদ্ধি আৰু বিকাশ
– প্ৰজনন
এটা ভাইৰাছে নিজাববীয়াকৈ বিপাকীয় ক্ৰিয়া, বৃদ্ধি আৰু বংশবৃদ্ধি কৰিব নোৱাৰে, কিন্তু ইয়াৰ ইয়াতকৈ অধিক থাকিব লাগিব এই কাৰ্য্যসমূহ প্ৰদান কৰা এটা গৃহস্থ কোষ। গতিকে ভাইৰাছ এটাক জীৱ বুলি গণ্য কৰা নহয়। ৰ গঠন ককিছুমান কেঁকোৰা আৰু মোলাস্কৰ বাহিৰৰ খোলা। বেছিভাগ ভেঁকুৰেই বহুকোষী (বহু কোষেৰে গঠিত), চেনিৰ বাহিৰে। কোষবোৰে “হাইফে” নামেৰে জনাজাত শাখাযুক্ত নলীৰ এটা নেটৱৰ্ক গঠন কৰে আৰু হাইফেৰ এটা ভৰক “মাইচেলিয়াম” বোলা হয়।
প্ৰজনন: ভেঁকুৰে বিভিন্ন ধৰণে প্ৰজনন কৰিব পাৰে, ইয়াৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি ভেঁকুৰৰ প্ৰকাৰ আৰু পৰিৱেশৰ অৱস্থাৰ বিষয়ে:
– কলি পৰা
– খণ্ডিত হোৱা
– অযৌনভাৱে উৎপাদন কৰা বিজাণু
– যৌনভাৱে উৎপাদন কৰা বিজাণু
See_also: পেমব্ৰুক ৱেলছ কৰ্গি জাতৰ বিষয়ে সকলো<০>ইষ্টত কলি ওলায়, যিবোৰ কেৱল এটা কোষৰ পৰা তৈয়াৰ কৰা হয়। বেক্টেৰিয়াত বাইনাৰী বিভাজনৰ সৈতে কিছু পৰিমাণে কলি পোৱাৰ মিল আছে, য’ত এটা কোষ দুটা পৃথক কোষত বিভক্ত হয়। এই হাইফাল গঠনকাৰী ভেঁকুৰবোৰে ব্যৱহাৰ কৰা প্ৰজননৰ এটা ধৰণ হৈছে খণ্ডিতকৰণ। খণ্ডিত হোৱাৰ সময়ত হাইফেৰ কিছুমান ভাঙি নতুন ব্যক্তি ওলোৱাৰ লগে লগে বৃদ্ধি হ'বলৈ আৰম্ভ কৰিব পাৰে।বিজাণু হৈছে সৰু, পৃথক কোষ যিবোৰ হাইফা থকা ভেঁকুৰৰ দ্বাৰা উৎপন্ন হয়। হাইফেৰ ডগাবোৰে বিশেষভাৱে আবদ্ধ কোষ – বিজাণু গঠন কৰা প্ৰক্ৰিয়াৰ দ্বাৰা ইহঁত অযৌনভাৱে উৎপন্ন হ’ব পাৰে। কিছুমান ভেঁকুৰে যৌনভাৱেও বিজাণু উৎপন্ন কৰে। "গেমেট" নামৰ দুটা বিশেষ কোষ প্ৰকাৰৰ সৃষ্টি হয়। প্ৰতিটো প্ৰকাৰৰ এটাই একত্ৰিত হৈ নতুন ব্যক্তিগত বিজাণু উৎপন্ন কৰে। বিজাণু হৈছে ক্ষুদ্ৰ ক্ষুদ্ৰ ব্যক্তিগত কোষ যিবোৰ...সাধাৰণতে পৰিৱেশৰ পৰিৱৰ্তনৰ প্ৰতি অতি প্ৰতিৰোধী। ইহঁতে দীৰ্ঘদিন ধৰি নিদ্ৰাহীন হৈ থাকিব পাৰে যেতিয়ালৈকে ইহঁতৰ পৰিপক্ক ব্যক্তিলৈ বিকশিত হ’বলৈ পৰিস্থিতি অনুকূল নহয়।
গৃহস্থ আৰু প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা: ভেঁকুৰবোৰ হেটেৰ’ট্ৰফিক, অৰ্থাৎ ই পাচন এনজাইম নিঃসৰণ কৰে আৰু দ্ৰৱণীয় পুষ্টি শোষণ কৰে যিবোৰ পৰিৱেশত ইহঁত পোৱা যায় সেইবোৰত। এই কাৰণেই ইহঁত পৰিৱেশ তন্ত্ৰত মহান পচনকাৰী, কিন্তু যেতিয়া ইহঁতে কোনো জীৱিত জীৱৰ পৰা পুষ্টি শোষণ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে তেতিয়াও সমস্যাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে। বেছিকৈ এস্পিৰেটেড বা ছালৰ সংস্পৰ্শলৈ আহে। যদি পৰিস্থিতি সঠিক হয় আৰু ইহঁতে প্ৰজনন কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে তেন্তে ৰোগ হ’ব পাৰে। এই সংক্ৰমণৰ চিকিৎসাৰ বাবে কিছুমান এন্টিফাংগেল এজেণ্ট উপলব্ধ, কিন্তু বিজ্ঞানীসকলৰ বাবে এন্টিবেক্টেৰিয়েল ঔষধতকৈ ফলপ্ৰসূ এন্টিফাংগেল সৃষ্টি কৰাটো বহুত কঠিন হৈ পৰিছে কাৰণ ভেঁকুৰৰ কোষবোৰ বেক্টেৰিয়াৰ কোষতকৈ প্ৰাণী কোষৰ গঠনত বহুত ওচৰত। ঔষধৰ ডিজাইনত এনে এজেণ্ট বিচাৰি পোৱাটো কঠিন যিয়ে ভেঁকুৰৰ কোষক হত্যা কৰিব আৰু প্ৰাণীৰ কোষক ক্ষতিগ্ৰস্ত নকৰে। গুৰুতৰ ভেঁকুৰৰ সংক্ৰমণৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা বহুতো ঔষধৰ সম্ভাৱ্য বিষাক্ত পাৰ্শ্বক্ৰিয়া থাকে।
কোনো ৰোগ ভাইৰাছ, বেক্টেৰিয়া বা ভেঁকুৰৰ পৰা আহিছে নেকি মই কেনেকৈ জানিম?
যেতিয়া কোনো পোহনীয়া জন্তু বা মানুহ সংকোচিত হয় কসংক্ৰমণ হ’লে ৰোগটোৱে কেনেকৈ কাম কৰে, আৰু ক’ৰ পৰা আহিছে সেই কথা বুজাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ। চিকিৎসাৰ লগতে আন জীৱ-জন্তু বা মানুহক বেমাৰৰ পৰা ৰক্ষা কৰিবলৈ এইটো গুৰুত্বপূৰ্ণ। বিশেষকৈ কুকুৰৰ ক্ষেত্ৰত তলত চাওক কোনবোৰ ৰোগ ভাইৰাছজনিত, বেক্টেৰিয়াজনিত বা ভেঁকুৰৰ:
ভাইৰেল
পাৰভোভাইৰাছ
ডিষ্টেম্পাৰ
হেপাটাইটিছ
কুকুৰ ফ্লু
বেক্টেৰিয়াজনিত
লাইম ৰোগ
লেপ্ট’স্পাইৰ’ছিছ
ব্ৰুচেল’ছিছ
ভেঁকুৰৰ
ব্লাষ্ট’মাইক’ছিছ
মালাচেজিয়া
হিষ্ট’প্লাজমোচিছ
ভাইৰাছ অতি সহজ আৰু স্বাধীন জীৱনৰ বাবে যথেষ্ট নহয়। 
গাঁথনি: প্ৰতিটো ভাইৰাছ দুটা মৌলিক উপাদানৰে গঠিত। প্ৰথমটো হ’ল জিনীয় পদাৰ্থৰ এটা ডাল, হয় ডিঅক্সিৰাইব’নিউক্লিক এচিড (DNA) বা ৰাইব’নিউক্লিক এচিড (RNA)। জীৱিত কোষৰ দৰে ভাইৰাছৰ ডি এন এ বা আৰ এন এ হ’ব কিন্তু দুয়োটা নাথাকিব। জিনীয় পদাৰ্থ হৈছে কোষৰ গঠন আৰু আচৰণ নিৰ্ণয় কৰাৰ বাবে এটা আৰ্হি। ভাইৰাছত "কেপচিড" নামৰ প্ৰটিনৰ আৱৰণ এটাই নিউক্লিক এচিডক আগুৰি ধৰে। এই আৱৰণে নিউক্লিক এচিডক সুৰক্ষা দিয়াৰ কাম কৰে আৰু গৃহস্থ কোষৰ মাজত ইয়াৰ সংক্ৰমণত সহায় কৰে। কেপচিড "কেপচ'মাৰ" নামৰ বহুতো সৰু সৰু প্ৰটিন কণাৰে গঠিত আৰু ইয়াক তিনিটা সাধাৰণ আকৃতিত গঠিত হ'ব পাৰে -- হেলিকেল, আইকোছাহেড্ৰেল আৰু কমপ্লেক্স। কিছুমান অধিক উন্নত ভাইৰাছৰ তৃতীয় গঠন থাকে যিয়ে কেপচিডক আগুৰি থাকে। ইয়াক "আৱৰণ" বোলা হয় আৰু ই কোষৰ আৱৰণৰ দৰে বিলিপিড স্তৰ আৰু প্ৰটিন আৰু কাৰ্বহাইড্ৰেটেৰে গঠিত গ্লাইকোপ্ৰটিনেৰে গঠিত। খামটোৱে ভাইৰাছটোক ‘প্ৰকৃত’ কোষৰ দৰে দেখাবলৈ ছদ্মবেশত ৰখাৰ কাম কৰে, যাৰ ফলত ইয়াক গৃহস্থৰ ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতাত বিদেশী পদাৰ্থ হিচাপে দেখা দিয়াৰ পৰা ৰক্ষা কৰে। ভাইৰাছৰ গঠন ইয়াৰ প্ৰজননৰ ধৰণৰ সৈতে ওতঃপ্ৰোতভাৱে জড়িত।
প্ৰজনন: ভাইৰাছৰ একমাত্ৰ উদ্দেশ্য হৈছে প্ৰজনন, কিন্তু ইয়াৰ প্ৰয়োজনতেনে কৰিবলৈ এটা গৃহস্থ কোষ। এবাৰ উপযুক্ত গৃহস্থ কোষৰ স্থান নিৰ্ণয় হ'লে ভাইৰাছটো কোষৰ পৃষ্ঠত সংলগ্ন হয় বা "ফেগ'চাইট'ছিছ" নামৰ প্ৰক্ৰিয়াৰ দ্বাৰা কোষত গ্ৰহণ কৰা হয়। তাৰ পিছত ই স্বাভাৱিক কোষীয় প্ৰক্ৰিয়াৰ জৰিয়তে নিজৰ জিনীয় পদাৰ্থ কোষলৈ মুক্ত কৰে। কোষটোৱে সাধাৰণতে তৈয়াৰ কৰা প্ৰটিন তৈয়াৰ কৰা বন্ধ কৰি ভাইৰাছে প্ৰদান কৰা নতুন টেমপ্লেট ব্যৱহাৰ কৰি ভাইৰাছৰ প্ৰটিন তৈয়াৰ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে। ভাইৰাছবিধে কোষৰ শক্তি আৰু সামগ্ৰীৰ সহায়ত নিউক্লিক এচিড আৰু কেপছ’মাৰ উৎপন্ন কৰি মূল ভাইৰাছৰ অসংখ্য কপি তৈয়াৰ কৰে। ভাইৰাছৰ ক্ল’ন গঠন হ’লে ইহঁতে গৃহস্থ কোষটো ফাটি যায়, যাৰ ফলত ভাইৰাছটো মুক্ত হৈ ওচৰৰ কোষবোৰক সংক্ৰমিত কৰে।
গৃহস্থ আৰু প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা: ভাইৰাছে জীৱিত থকা প্ৰায় যিকোনো প্ৰজাতিৰ গৃহস্থক সংক্ৰমিত কৰে বুলি জনা যায় কোষ। জীৱ-জন্তু, উদ্ভিদ, ভেঁকুৰ আৰু বেক্টেৰিয়া ভাইৰাছৰ সংক্ৰমণৰ বলি হয়। কিন্তু ভাইৰাছে সংক্ৰমিত কোষৰ প্ৰকাৰৰ বিষয়ে অলপ নিৰ্দিষ্ট হোৱাৰ প্ৰৱণতা থাকে। উদ্ভিদ ভাইৰাছ প্ৰাণী কোষক সংক্ৰমিত কৰিবলৈ সজ্জিত নহয়, উদাহৰণস্বৰূপে এটা নিৰ্দিষ্ট উদ্ভিদ ভাইৰাছে কেইবাটাও সম্পৰ্কীয় উদ্ভিদ সংক্ৰমিত কৰিব পাৰে। কেতিয়াবা ভাইৰাছে কোনো জীৱক সংক্ৰমিত কৰিব পাৰে আৰু ক্ষতি নকৰে কিন্তু বেলেগ কিন্তু ঘনিষ্ঠ সম্পৰ্কীয় জীৱৰ মাজত সোমাই গ’লে বিধ্বংসী ৰূপ ধাৰণ কৰে। উদাহৰণস্বৰূপে, প্ৰাণী হৰিণে হান্টাভাইৰাছ কঢ়িয়াই লৈ ফুৰে যাৰ ফলত ৰোডেন্টৰ ওপৰত কোনো লক্ষণীয় প্ৰভাৱ নাই, কিন্তু...যদি হান্টাভাইৰাছে কোনো ব্যক্তিক সংক্ৰমিত কৰে, তেন্তে ইয়াৰ প্ৰভাৱ নাটকীয় হয় প্ৰায়ে মাৰাত্মক, অত্যধিক ৰক্তক্ষৰণৰ দ্বাৰা চিহ্নিত ৰোগ। বেছিভাগ প্ৰাণী ভাইৰাছ অৱশ্যে প্ৰজাতি নিৰ্দিষ্ট। অৰ্থাৎ ই কোনো প্ৰাণী প্ৰজাতিৰ সংক্ৰমণ কৰে। উদাহৰণস্বৰূপে, বিড়ালৰ দৰে ইমিউন’ডেফিচিয়েন্সি ভাইৰাছে (FIV) কেৱল মেকুৰীকহে সংক্ৰমিত কৰিব; মানৱ ইমিউন’ডেফিচিয়েন্সি ভাইৰাছে (HIV) কেৱল মানুহকহে সংক্ৰমিত কৰিব।
ভাইৰাছৰ সংক্ৰমণৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ গৃহস্থই কি কৰিব লাগে? শৰীৰত প্ৰৱেশ কৰা যিকোনো বিদেশী পদাৰ্থই যিটোক “ইমিউন ৰেচপন্স” বুলি কোৱা হয়, উৎপন্ন কৰে। . এই প্ৰক্ৰিয়াৰ জৰিয়তে গৃহস্থৰ শৰীৰে এন্টিব’ডি উৎপন্ন কৰে। এন্টিব’ডি হ’ল এনে পদাৰ্থ যিয়ে কোনো আক্ৰমণকাৰীক ধ্বংস কৰি গৃহস্থক ভৱিষ্যতে পুনৰ একেটা ৰোগত আক্ৰান্ত হোৱাত বাধা দিয়ে। প্ৰতিজন আক্ৰমণকাৰীৰ বাবে এন্টিব’ডি নিৰ্দিষ্ট আৰু প্ৰতিবাৰেই নতুন ৰোগ সংক্ৰমিত হ’লে নতুন এন্টিব’ডিৰ গোট নিৰ্মাণ কৰিব লাগিব। সংক্ৰমণ ভাইৰাছৰ বাবে নিৰ্দিষ্ট এন্টিব’ডি উৎপাদনৰ এই প্ৰক্ৰিয়াত প্ৰায় সাত দিন সময় লাগে। কিন্তু ভাইৰাছৰ দ্বাৰা সংক্ৰমিত কোষটোৱে “ইণ্টাৰফেৰ” নামৰ সৰু সৰু প্ৰ’টিন উৎপন্ন কৰে। এই ইন্টাৰফেৰনবোৰ তিনিৰ পৰা পাঁচ দিনৰ ভিতৰত নিৰ্গত হয় আৰু এন্টিব’ডি তৈয়াৰ কৰিব নোৱাৰালৈকে ওচৰৰ কোষবোৰৰ সংক্ৰমণ ৰোধৰ কাম কৰে। কোৱা বাহুল্য যে ভাইৰাছৰ চিকিৎসাত ইন্টাৰফেৰেন্সৰ উপকাৰিতাৰ ওপৰত গৱেষণা চলি আছে, কিন্তু ইন্টাৰফেৰেন্সৰ প্ৰকৃত ব্যৱস্থাটো নহয়সম্পূৰ্ণৰূপে জনা যায়। ভাইৰাছৰ সংক্ৰমণৰ ক্ষেত্ৰত কিছুমান এন্টিভাইৰেল ঔষধ প্ৰয়োগ কৰিব পাৰি যদিও এই ধৰণৰ সংক্ৰমণৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ শৰীৰৰ ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা বহুলাংশে নিৰ্ভৰশীল।
বেক্টেৰিয়া
বেক্টেৰিয়া ভাইৰাছৰ পৰা বহুত বেলেগ . প্ৰথমতে, বেক্টেৰিয়াৰ আকাৰ বহুত ডাঙৰ। আটাইতকৈ ডাঙৰ ভাইৰাছটো আটাইতকৈ সৰু জনা বেক্টেৰিয়াৰ সমানেই ডাঙৰ (বেক্টেৰিয়াৰ বাবে অদ্ভুত আকাৰ)। কিন্তু বেক্টেৰিয়া এতিয়াও অণুবীক্ষণিক আৰু খালী চকুৰে দেখা নাযায়। ইমানেই সৰু যে বেক্টেৰিয়াৰ মাত্ৰা মাইক্ৰ’মিটাৰত (১০,০০০ মাইক্ৰ’মিটাৰ = ১ চেণ্টিমিটাৰ) জুখিব পাৰি। তাৰ তুলনাত পিনৰ মূৰটো প্ৰায় ১০০০ মাইক্ৰ’মিটাৰ বহল। যদিও ভাইৰাছতকৈ অধিক জটিল, বেক্টেৰিয়াৰ গঠন এতিয়াও তুলনামূলকভাৱে সহজ।
গাঁথনি: বেছিভাগ বেক্টেৰিয়াৰ বাহিৰৰ কোষবেৰ কঠিন। ইয়াৰ ফলত আকৃতি আৰু সুৰক্ষা পোৱা যায়। কোষবেৰৰ ভিতৰত এটা প্লাজমা পৰ্দা থাকে। এইটো সকলো জীৱিত কোষৰ চাৰিওফালে পোৱা পৰ্দাৰ দৰে যিয়ে কোষৰ ভিতৰৰ বস্তুৰ বাবে এটা সীমা আৰু পদাৰ্থৰ প্ৰৱেশ আৰু প্ৰস্থানৰ বাবে বাধা প্ৰদান কৰে। কোষৰ ভিতৰত থকা বস্তুবোৰক “চাইট’প্লাজম” বোলা হয়। চাইট’প্লাজমত স্থলবন্দী হৈ থাকে ৰাইব’জম (প্ৰটিন সংশ্লেষণৰ বাবে), নিউক্লিঅ’টাইড (ঘন জিনীয় পদাৰ্থ), আৰু প্লাজমিড (ডি এন এৰ সৰু, বৃত্তাকাৰ টুকুৰা)।ডি এন এ, ইয়াৰে কিছুমানে বিভিন্ন ঔষধৰ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা নিয়ন্ত্ৰণ কৰা জিন কঢ়িয়াই লৈ ফুৰে)। সকলো জীৱিত কোষতে ৰাইব’জম থাকে যদিও বেক্টেৰিয়াৰ ৰাইব’জম আন যিকোনো কোষত পোৱাতকৈ সৰু। কিছুমান এন্টিবেক্টেৰিয়েল ঔষধে বেক্টেৰিয়াৰ ৰাইব’জম আক্ৰমণ কৰি প্ৰটিন তৈয়াৰ কৰিবলৈ অক্ষম কৰি তোলে আৰু সেয়েহে ইয়াক মাৰি পেলায়। ৰাইব’জম বেলেগ বেলেগ হোৱাৰ বাবে এন্টিবায়টিকৰ দ্বাৰা গৃহস্থ কোষবোৰ কোনো ক্ষতি নহয়। কিছুমান বেক্টেৰিয়াৰ “ফ্লেজেলা” নামৰ দীঘলীয়া গঠন থাকে যিবোৰ ইহঁতে ইফালে সিফালে চলাচল কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰে।
বেক্টেৰিয়া তিনিটা মৌলিক আকৃতিৰ হ’ব পাৰে:
See_also: কিয় বিশুদ্ধ জাতৰ কুকুৰৰ বংশবৃক্ষৰ দাবী কৰিব লাগেককাছ (গোলক)
বেচিলাছ (ৰড)
স্পিৰিলাম (স্পাইৰেল)
প্ৰজনন: জনাজাত প্ৰজননৰ প্ৰকাৰৰ বলি হোৱা বেক্টেৰিয়া "বাইনাৰী বিভাজন" হিচাপে। ইয়াৰ অৰ্থ হ’ল ইহঁত দুটা ভাগত বিভক্ত হয়, আৰু প্ৰতিটো নতুন বেক্টেৰিয়া মূল বেক্টেৰিয়াৰ ক্ল’ন – ইয়াৰ প্ৰতিটোতে একেটা ডি এন এৰ কপি থাকে। বেক্টেৰিয়াই সোনকালে বংশবৃদ্ধি কৰিব পাৰে। আচলতে আদৰ্শ পৰীক্ষাগাৰৰ পৰিস্থিতিত মাত্ৰ বিশ মিনিটতে বেক্টেৰিয়াৰ এটা সম্পূৰ্ণ জনসংখ্যা দুগুণ হ’ব পাৰে। এই বিশাল বৃদ্ধিৰ হাৰত এটা বেক্টেৰিয়া মাত্ৰ ১০ ঘণ্টাৰ ভিতৰতে এক বিলিয়ন (১,০০০,০০০,০০০) বেক্টেৰিয়া হ’ব পাৰে! সৌভাগ্যক্ৰমে এই দ্ৰুত বৃদ্ধিৰ বাবে পৰ্যাপ্ত পুষ্টিকৰ উপাদান বা ঠাইও উপলব্ধ নহয়, নহ’লে পৃথিৱীখনে আগুৰি ধৰিববেক্টেৰিয়া। বেক্টেৰিয়াক প্ৰায় যিকোনো পৃষ্ঠত আৰু পৃথিৱীৰ প্ৰায় যিকোনো জলবায়ুতে বাস কৰা দেখা যায়।
গৃহস্থ আৰু প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা: কোৱাৰ দৰে বেক্টেৰিয়া প্ৰায় যিকোনো ঠাইতে বৃদ্ধি পাব পাৰে। এই অণুজীৱবোৰ প্ৰায় কোটি কোটি বছৰ পুৰণি কাৰণ ইহঁতে নিত্য পৰিৱৰ্তিত পৰিৱেশৰ লগত খাপ খাব পাৰে। যিকোনো ঠাইতে ঘৰ বিচাৰি পোৱা যায় আৰু কিছুমানে এনে ঠাইত থাকে য’ত এসময়ত একোৱেই জীয়াই থাকিব নোৱাৰে বুলি ভবা হৈছিল। মাটিত, সাগৰৰ গভীৰতাত, আগ্নেয়গিৰিৰ মুখত, দাঁতৰ পৃষ্ঠত, মানুহ আৰু জীৱ-জন্তুৰ পাচনতন্ত্ৰত বাস কৰা বেক্টেৰিয়া আছে। সকলোতে আছে আৰু অতি অসংখ্য। উদাহৰণস্বৰূপে, এচামুচ মাটিত কমেও ১০০০ মিলিয়ন বেক্টেৰিয়া থাকিব পাৰে। বেছিভাগ সময়তে বেক্টেৰিয়াক বেয়া বুলি ভবা হয় যদিও বেছিভাগ বেক্টেৰিয়া ৰোগ সৃষ্টিকাৰী (ৰোগ সৃষ্টিকাৰী) নহয়। আচলতে বহুতো বেক্টেৰিয়া আমাৰ বাবে অতি উপযোগী। জাবৰ পচি, তেল নিৰ্গত হোৱা ঠাই পৰিষ্কাৰ কৰা, আনকি ঔষধ উৎপাদন কৰা প্ৰজাতি আছে। ৰোগ সৃষ্টিকাৰী কেইটামান প্ৰজাতিয়ে অৱশ্যে বাকী বেক্টেৰিয়াক বেয়া নাম দিয়ে।
ৰোগকাৰকক দুটা বৈশিষ্ট্যৰ ওপৰত শ্ৰেণীভুক্ত কৰা হয় – আক্ৰমণাত্মকতা আৰু বিষক্ৰিয়া। আক্ৰমণ হৈছে গৃহস্থৰ ভিতৰত বেক্টেৰিয়াৰ বৃদ্ধিৰ ক্ষমতাৰ পৰিমাপ আৰু বিষক্ৰিয়াই গৃহস্থৰ ভিতৰত বেক্টেৰিয়াৰ বৃদ্ধিৰ ক্ষমতা জুখিব পাৰে।বেক্টেৰিয়াই বিষাক্ত পদাৰ্থ (গৃহস্থৰ ক্ষতি কৰা ৰাসায়নিক পদাৰ্থ) উৎপন্ন কৰাৰ পৰা। এই দুটা বৈশিষ্ট্যৰ সংমিশ্ৰণে বেক্টেৰিয়াৰ চূড়ান্ত ভাইৰুলেন্স ৰেটিং (ৰোগ সৃষ্টি কৰাৰ ক্ষমতা) দিয়ে। অতি বিষাক্ত বুলি শ্ৰেণীভুক্ত কৰিবলৈ এই প্ৰজাতিটোৰ আক্ৰমণাত্মকতা আৰু বিষক্ৰিয়া বেছি হোৱাটো বাধ্যতামূলক নহয়। এটা বা আনটো যথেষ্ট বেছি হ’ব পাৰে যাৰ ফলত বেক্টেৰিয়াটো অতি বিষাক্ত হ’ব পাৰে। উদাহৰণস্বৰূপে, ষ্ট্ৰেপ্ট’ককাচ নিউমোনিয়া বেক্টেৰিয়াই (যিটোৱে নিউমোনিয়াৰ সৃষ্টি কৰে) কোনো বিষাক্ত পদাৰ্থ উৎপন্ন নকৰে, কিন্তু ইমানেই আক্ৰমণাত্মক যে ই হাওঁফাওঁত ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতাৰ প্ৰতিক্ৰিয়াৰ পৰা তৰল পদাৰ্থৰে ভৰি পৰে। ইয়াৰ বিপৰীতে ক্লষ্ট্ৰিডিয়াম টেটানি বেক্টেৰিয়া (টিটেনাছৰ কাৰণ) বৰ বেছি আক্ৰমণাত্মক নহয়, কিন্তু ই এটা শক্তিশালী বিষাক্ত পদাৰ্থ উৎপন্ন কৰে যিয়ে কম ঘনত্বত অংশৰ ক্ষতি কৰে।
শৰীয়ে কেনেকৈ যুঁজে আকৌ, শৰীৰে আক্ৰমণকাৰীৰ প্ৰতি প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা বৃদ্ধি কৰে, তাৎক্ষণিক সকাহ আৰু ভৱিষ্যতৰ সুৰক্ষাৰ বাবে এন্টিব'ডি উৎপন্ন কৰে। যিহেতু এই প্ৰক্ৰিয়াত প্ৰায় এসপ্তাহ সময় লাগে, সেয়েহে ইয়াৰ মাজতে সাধাৰণতে এন্টিবায়টিক ব্যৱহাৰ কৰা হয়। এন্টিবায়টিক সাধাৰণতে কেৱল বেক্টেৰিয়াৰ সংক্ৰমণৰ চিকিৎসাতহে সফল হয়, ভাইৰাছ বা ভেঁকুৰৰ সংক্ৰমণৰ চিকিৎসাত নহয়। পেছাদাৰীসকলে চিন্তিত হৈ পৰিছে যে এন্টিবায়টিকৰ প্ৰয়োজন নোহোৱাৰ সময়ত অতিমাত্ৰা ব্যৱহাৰ কৰিলে স্বাভাৱিক বেক্টেৰিয়াৰ মিউটেচন হ’ব পাৰে।এন্টিবায়টিক প্ৰতিৰোধী বেক্টেৰিয়াত। বেক্টেৰিয়া অতি প্ৰতিৰোধী আৰু ইতিমধ্যে বহু এন্টিবায়টিকৰ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা গঢ়ি তুলিছে। আন এটা চিন্তাৰ বিষয় হ’ল পাচনতন্ত্ৰত বাস কৰা সহায়কাৰী বেক্টেৰিয়াবোৰো এন্টিবায়টিকৰ বলি হ’ব পাৰে। “প্ৰাকৃতিক উদ্ভিদ” নামেৰে জনাজাত এই বেক্টেৰিয়াই গৃহস্থ জীৱই ব্যৱহাৰ কৰা আৰু প্ৰয়োজনীয় ভিটামিন উৎপন্ন কৰাৰ লগতে খাদ্য হজমত সহায় কৰে।
ভেঁকুৰ
ভেঁকুৰ ভাইৰাছ আৰু বেক্টেৰিয়াৰ পৰা পৃথক বহু দিশত। ইহঁত ডাঙৰ, উদ্ভিদ সদৃশ জীৱ, য’ত ক্ল’ৰ’ফিলৰ অভাৱ (যি পদাৰ্থই উদ্ভিদক সেউজীয়া কৰি সূৰ্যৰ পোহৰক শক্তিলৈ ৰূপান্তৰিত কৰে)। যিহেতু ভেঁকুৰত খাদ্য বনাবলৈ ক্ল’ৰ’ফিল নাথাকে, সেয়েহে সন্মুখত থকা খাদ্যখিনি শোষণ কৰিব লাগে। ভেঁকুৰ অতি উপযোগী হ’ব পাৰে আৰু বিয়েৰ বনাবলৈ, ৰুটি ওপৰলৈ উঠিবলৈ, আৱৰ্জনা ভাঙিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়; কিন্তু ইহঁতে আন এটা জীৱৰ পৰা পুষ্টিকৰ পদাৰ্থ চুৰি কৰিলেও ক্ষতিকাৰক হ’ব পাৰে। মানুহে যেতিয়া ভেঁকুৰৰ কথা ভাবে তেতিয়া তেওঁলোকৰ মনলৈ আহে আমি খোৱা ভেঁকুৰৰ কথা। আচলতে ভেঁকুৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ ভেঁকুৰ, কিন্তু ইয়াৰ আন ৰূপ আছে: যেনে ছাই আৰু চেনি।
গাঁথনি: ভেঁকুৰৰ মূল চিনাক্তকৰণ বৈশিষ্ট্য হ’ল ইহঁতৰ কোষবেৰৰ গঠন। বহুতত “চাইটিন” নামেৰে জনাজাত পদাৰ্থ থাকে, যিটো উদ্ভিদৰ কোষৰ বেৰত পোৱা নাযায় যদিও উদ্ভিদৰ কোষত পোৱা যায়।
